CẨM NANG VỀ MÁY ÉP NHANH (MÁY ÉP LY TÂM)

Máy ép nhanh hay còn gọi là máy ép ly tâm là một trong những loại máy ép trái cây rất phổ biến trên thị trường, có mặt trong nhiều căn bếp. Với việc chuẩn bị và sơ chế nguyên liệu không tốn nhiều thời gian, làm sạch dễ dàng và quy trình sử dụng khá đơn giản, chúng thường được coi là những chiếc máy tuyệt vời, dễ sử dụng dành cho người mới, cũng như những người đam mê nước ép trái cây muốn có một lựa chọn nhanh chóng và giá thành hợp lý để chiết xuất nước ép tươi. 

Vậy, ly tâm thực sự có nghĩa là gì? 

Máy ép nhanh hay máy ép ly tâm là gì?

Máy ép nhanh là thiết bị ép nước trái cây hoạt động với tốc độ cao (6~14.000 vòng/phút) để mài nhỏ dần rau củ quả và tách nước ép khỏi phần bã dưới lực ly tâm.

Bạn có thể tưởng tượng về lực ly tâm giống như cảm giác mà bạn có được khi ở trên một vòng quay tốc độ – “lực” đó khiến bạn cảm thấy như bị đẩy ra khỏi vòng quay từ trung tâm đến các cạnh bên ngoài. 

Trong máy ép nhanh, vòng quay được tạo ra bởi một mâm xoay và các lưỡi kim loại quay với tốc độ cao lên tới 6.000 đến 14.000 vòng quay mỗi phút (RPM). Nước ép tách ra khỏi phần bã dưới lực ly tâm và được đẩy qua lưới để lọc mịn nước ép. Nước ép thu được rất nhanh chóng, chỉ cần 1-2 phút là bạn đã có 1 ly nước ép tươi ngon.

Cơ chế hoạt động

Máy ép trái cây ly tâm hoạt động theo cách sau:

1. Cắt – Lưỡi dao (hoặc mâm xoay kết hợp các lưỡi dao nhỏ) quay nhanh để mài nhỏ dần rau, củ, quả thành hỗn hợp chất lỏng gồm nước ép và phần xơ/bã.
2. Lực – Tốc độ quay nhanh đẩy tất cả hỗn hợp qua lưới lọc dưới lực ly tâm. Quá trình này giúp tách nước ép qua lưới lọc và phần bã được giữ lại trong khoang ép.
3. Lọc – Nước ép được đẩy qua bộ lọc lưới mịn và chảy vào một ca đựng nước kèm theo.

Các loại máy ép nhanh tốt nhất có thể có đủ kích cỡ, từ máy ép trái cây mini cho đến thiết kế công suất lớn. Bạn cũng có thể tìm thấy máy ép nhanh với các tính năng đặc biệt như có nhiều cài đặt tốc độ, các hộp đựng có thể tháo rời hoặc có tính năng tách bọt.

Ưu điểm của máy ép nhanh

Lý do khiến máy ép nhanh khá phổ biến vì chúng dễ sử dụng và tạo ra nước ép nhanh chóng. Một số lý do nên cân nhắc sử dụng máy ép nhanh bao gồm:

• Giá cả phải chăng – Với thiết kế đơn giản, máy ép nhanh thường có giá khá phải chăng. Bạn có thể tìm thấy những mẫu máy ép trái cây chất lượng với giá dưới 1 triệu đồng để làm nước ép tươi trong vòng vài phút.
• Giảm thời gian chuẩn bị – Không còn cần sơ chế cắt ngắn và nhỏ rau củ khi làm nước ép vào sáng sớm. Với máy ép nhanh, bạn không cần tốn nhiều thời gian khi phải cắt nhỏ nguyên liệu rau/củ/quả trước khi cho vào máy. Lưỡi dao bên trong khoang ép sẽ giải quyết vấn đề đó cho bạn.
• Dễ dàng làm sạch – Máy ép nhanh không có nhiều phụ kiện. Ngoài khoang ép, thường có ngăn đựng nước và bã riêng nên rất dễ vệ sinh máy.
• Hiệu quả – Đúng như tên gọi – máy ép nhanh có thể làm nước ép trái cây trong vòng chưa đầy một phút, tùy thuộc vào công suất của máy.

Nhược điểm của máy ép nhanh

Mặc dù máy ép nhanh rất phổ biến và dễ sử dụng nhưng chúng có thể không phù hợp với tất cả mọi người. Một số nhược điểm của các loại máy ép trái cây này là:

• Sinh nhiệt – Máy ép nhanh hoạt động với tốc độ rất lớn, ma sát từ lưỡi dao (hoặc mâm xoay) tốc độ cao tạo ra nhiều tiếng ồn, làm tăng sự tích tụ nhiệt và quá trình oxy hóa, đồng thời phá hủy các enzyme và khoáng chất quan trọng nhạy cảm với nhiệt độ.

Tuy nhiên, nhiệt độ ấm lên này không làm mất đi hoàn toàn chất dinh dưỡng trong nước ép. Nhưng, lý do chính khiến mọi người muốn bổ sung nước ép thường xuyên là để đảm bảo rằng họ nhận đủ vitamin và khoáng chất để có một lối sống lành mạnh.

Đây cũng là yếu tố chính khiến nước ép được chiết xuất từ máy ép nhanh không được đánh giá cao, đặc biệt đối với những người yêu thích nước ép dinh dưỡng để cải thiện sức khỏe.

• Độ kiệt bã – Phần bã được tách ra dưới lực ly tâm vẫn còn độ ẩm nhiều. Phần “thịt” rau củ còn sót lại ở bã, nước ép chưa được ép kiệt nên gây lãng phí.
• Chất lượng nước ép – Nước ép không được lấy hết ra khỏi phần bã nên thành phẩm thu được có màu nhạt, loãng hơn và không đậm hương vị tự nhiên của rau củ quả.

Lượng nước ép thu được từ máy ép nhanh khi so sánh với dòng máy “đàn em” là máy ép chậm chỉ bằng ½, chất lượng nước ép cũng nhạt màu và hương vị hơn.

• Quá trình oxy hóa – Bằng cách quay nhanh, máy ép sẽ đẩy nhiều không khí hơn vào nước ép của bạn. Điều này có thể đẩy nhanh quá trình oxy hóa, rút ngắn thời hạn sử dụng của nước ép. Ngoài ra, nó có thể tạo thêm một số bong bóng trong nước ép.

Điều này có thể thấy rõ nhất khi so sánh màu sắc của nước ép và thời gian giữ được độ tươi (về hương vị) khi bảo quản.

• Khả năng ép hạn chế – Một số máy ép nhanh cực kỳ mạnh mẽ, ép được mọi thứ từ củ quả đến rau xanh nhiều xơ. Tuy nhiên, máy ép nhanh có công suất thấp có thể không xử lý được các loại nguyên liệu nhiều xơ như rau xanh hoặc cần tây.

Để tạo nước ép cần tây, hoặc một số loại rau xanh khác thì phải cắt ngắn và nhỏ, ép từ từ để tránh gây kẹt máy. Rất khó để tháo rời các phụ kiện ra vệ sinh khi máy đã bị kẹt.

• Tiếng ồn – Tương tự như máy xay sinh tố, các lưỡi dao của máy ép nhanh tạo ra khá nhiều tiếng ồn.

Máy ép nhanh và máy ép chậm có sự khác biệt gì?

Khác với máy ép nhanh, máy ép chậm sử dụng một (hoặc hai) trục ép nghiền nát rau củ từ từ và nén chặt chúng qua lưới lọc dưới tốc độ thấp (chỉ từ 40-120 vòng/phút).

Trục ép nguyên khối được đặt khít với lưới lọc giúp nén chặt bã để vắt kiệt nước ép. Phần bã được đẩy trực tiếp ra bên ngoài sau khi nén chặt nên rất khô, không còn nhiều dưỡng chất sót lại. Thành phẩm nước ép nhờ vậy cũng cao hơn.

Lượng nước ép thu được gấp 2 lần so với các dòng máy ép thông thường. Chất lượng nước ép được đánh giá cao:

• Về màu sắc: Nước ép rất đậm màu
• Hương vị: Đậm vị tự nhiên của rau củ, có độ sánh mịn và ít lợn cợn
• Tách lớp: Quá trình tách lớp diễn ra chậm, phần thịt sau khi lắng xuống rất đậm và đặc bên dưới

Tuy nhiên, bạn sẽ cần tốn nhiều thời gian sơ chế nguyên liệu hơn và một số kiểu máy ép chậm trục đứng có nhiều khớp nối cần vệ sinh kỹ lưỡng.

Máy ép chậm thường đi kèm với công suất thấp hơn so với máy ép nhanh, trung bình khoảng 150-200W nên bạn sẽ cần phải ép từ từ, theo đúng như tên gọi – ép chậm. Ngay cả với những dòng máy ép chậm có miệng ép lớn, bạn vẫn nên cắt nhỏ nguyên liệu để máy dễ dàng xử lý và giúp tuổi thọ máy cao hơn, tránh gây quá tải cho máy.

Ngược lại, máy ép nhanh đi kèm với công suất cao nên dễ dàng ép các loại củ quả cứng và tiết kiệm được nhiều thời gian sơ chế nguyên liệu. Thời gian để chiết xuất nước ép nhanh hơn nên rất phù hợp với những người bận rộn muốn uống nước ép tươi mỗi sáng.

Tại sao nước ép từ máy ép nhanh có thời hạn sử dụng ngắn hơn?

Về lý thuyết, nước ép được chiết xuất từ máy ép nhanh có thời hạn bảo quản dưới 24h (trong ngăn mát tủ lạnh, và đã được đóng kín).

Trong khi đó, nước ép được chiết xuất bằng máy ép chậm có thể bảo quản từ 48 cho tới 72h!

Lý do của sự chênh lệch này là gì?

Máy ép chậm hoạt động với tốc độ thấp. Quá trình ép chậm hạn chế sinh nhiệt giúp thu được lượng nước ép tối ưu hơn và phần bã đẩy ra không còn sót lại nhiều dưỡng chất. Thành phẩm nước ép sẽ chứa nhiều chất dinh dưỡng, vitamin, enzyme và đặc biệt là các chất xơ hòa tan có lợi cho cơ thể. 

Vì vậy, nước ép được chiết xuất từ máy ép chậm đậm màu và đậm hương vị tự nhiên hơn so với máy ép nhanh. Chất xơ hòa tan có nhiều trong nước ép sẽ giúp làm chậm quá trình oxy hóa, bảo quản nước ép lâu hơn và tươi mới hơn.

Máy ép nhanh hoạt động với tốc độ cao khiến không khí có thể bị đẩy vào trong quá trình ép. Do đó, nước ép dễ bị oxy hóa. Thành phẩm nước ép loãng và chứa ít phần “thịt” rau củ quả có lợi này nên nước ép có thời hạn bảo quản thấp hơn. Phần thịt ít nên lắng xuống khá nhanh, bạn có thể quan sát bằng mắt thường. Nước ép từ máy ép nhanh sau khi tách lớp để lại phần nước khá nhiều ở phía trên, còn phần dinh dưỡng lắng xuống bên dưới lại khá ít.

Tuy nhiên, dù bạn sử dụng máy ép nhanh hay máy ép chậm thì việc uống nước ép ngay sau khi mới ép xong sẽ tốt nhất cho sức khỏe. Khi đó, nước ép đang ở trạng thái tươi ngon nhất, và đầy đủ dinh dưỡng nhất.

Dù bạn bảo quản tốt, nhưng khi để quá lâu thì màu sắc và hương vị của nước ép có thể thay đổi.

Máy ép nhanh phù hợp với ai?

Máy ép nhanh sẽ phù hợp hơn với bạn nếu bạn đang tìm kiếm sự nhanh chóng và tiện lợi với chi phí thấp.

Nhu cầu muốn sử dụng một chiếc máy đơn giản dễ sử dụng để làm nước ép trái cây cho gia đình, máy ép nhanh là lựa chọn rất hợp lý.

Máy ép nhanh là một cách nhanh chóng để chiết xuất nước ép tươi, đưa chất dinh dưỡng vào cơ thể bạn và chúng rất phù hợp nếu bạn có lối sống bận rộn và ưu tiên chính của bạn là hoàn thành công việc một cách nhanh chóng.

Máy hoạt động với tốc độ cực nhanh, tiết kiệm thời gian sơ chế nên rất thích hợp với các quán cà phê, nước ép giúp đáp ứng kịp thời nhu cầu của khách trong giờ cao điểm.

Vì vậy, máy ép trái cây “tốt hơn” phụ thuộc vào điều bạn đánh giá cao nhất: chất lượng và dinh dưỡng hay tốc độ và sự tiện lợi. Máy ép nhanh và máy ép chậm đều là những thiết bị giúp tạo ra những ly nước ép rau củ quả tự nhiên tốt cho sức khỏe.

Tác giả: Omega Juicers Việt Nam